پیامدهای اقتصادی و اجتماعی ویروس کرونا در ایران چیست؟

نتایج یک پژوهش نشان داد که بخش های اصلی متاثر از ویروس کرونا عبارتند از کشاورزی، صنعت نفت، آموزش عالی، کادر درمان و مراقبت های پزشکی، صنعت گردشگری و خانواده و سلامت روان.

بیماری همه گیر کووید ۱۹ با آمار تلفات بالا در جوامع همچنان قربانی می گیرد. این بیماری ترس از ابر بحران اقتصادی و رکود اقتصادی جهانی را در سراسر جهان برانگیخته است. قرنطینه و طرح های فاصله گذاری اجتماعی و محدودیت تردد و سفر باعث کاهش نیروی کار در همه بخش های اقتصادی شده است.

به گزارش مجله خبری نگار؛  در پژوهشی که توسط محمد عابدی مربی دانشکده مدیریت دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد و علی فرهانی - دانشجوی کارشناسی گروه مهندسی صنایع موسسه آموزش عالی دانش پژوهان اصفهان انجام شد، پیامدهای اقتصادی-اجتماعی ویروس کرونا بر کشور ایران مورد بررسی قرار گرفت و راهکارهای برای برون رفت از آن ارائه شد.

محققان این پژوهش معتقدند که بخش های اصلی متاثر از ویروس کرونا عبارتند از کشاورزی، صنعت نفت، آموزش عالی، کادر درمان و مراقبت های پزشکی، صنعت گردشگری و خانواده و سلامت روان.

بر اساس این پژوهش، کشاورزی در ایران یکی از خصوصی ترین بخش های اقتصادی است و بیش از ۲۰ درصد آن به صورت کاملا رقابتی اداره می شود که رکن اساسی در تأمین  امنیت  غذایی کشور است. در شرایط شیوع ویروس کرونا نیز انتظار می رود که بخش کشاورزی آسیب کمتری نسبت به بخش های صنعت و خدمات تجربه کند و بحرانهای مصنوعی برخلاف مخاطرات طبیعی معمولا به سود بخش کشاورزی در ایران بوده است.

پژوهشگران با بیان اینکه جامعه جهانی پس از کرونا سبک زندگی و سبد غذایی متفاوتی را تجربه خواهد کرد، معتقدند که احتمالا نقش مواد غذایی که تأمین کننده و تقویت کننده سیستم ایمنی بدن انسان هستند جایگاه قابل توجهی پیدا کند و پیشنهاد می دهند پایداری کسب و کار بنگاه های خرده فروشی و عرضه کننده محصولات غذایی باید در دستور کار سیاستگذاران قرار گیرد.

این محققان با اعلام اینکه در طول شیوع ویروس کرونا تقاضا برای نفت در جهان به شکل قابل توجهی کاهش یافته است، در خصوص وضعیت این حوزه می گویند «برای کشورهایی که همچنان به درآمدهای حاصل از صادرات نفت وابسته هستند سقوط اخیر قیمت نفت به افزایش بی‌ثباتی سیاسی منجر شده است. تقاضا به قدری در ماه آوریل کاهش یافت که قیمت نفت آمریکا به زیر صفر دلار رسید و شرکت ‌ها مجبور شدند، در مقطعی اگرچه کوتاه برای فروش نفت خود به خریداران حتی پول هم بدهند.»

به گفته این پژوهشگران حوزه دیگر متاثر از کرونا، آموزش عالی است. پاندمی کرونا دانشگاه های ۱۸۸ کشور جهان را به تعطیلی کشانده و یا باعث ایجاد تغییرات جدی در سیستم آموزش عالی آنها شده است و چالشهای عمده دانشگاهها در دوران پاندمی کرونا شامل آموزش، پژوهش، ارزیابی و امور مالی است. این محققان اطلاع رسانی صحیح، تقویت زیرساختهای سخت افزاری و تولید محتوای آموزشی آنلاین را از جمله پیشنهادهای عملیاتی برای این حوزه معرفی می کنند.

بنا به گفته این پژوهشگران بیماری همه گیر کووید ۱۹ چالشی بی سابقه برای تمام سیستم های مراقب بهداشتی در سراسر دنیا ایجاد کرده است. کادر درمان یکی از بزرگ ترین قشرهای آسیب پذیر در همه جای جهان هستند، همچنین کمبودهای لوازم و تجهیزات محافظتی از جمله انواع ماسک های مصرفی، ظرفیت پایین بیمارستان ها، تخت های ICU و ونتیلاتورها از دیگر نقاط قابل آسیب کادر درمانی است.

در حالی که بیماری کرونا فشار بسیار زیادی بر سلامت روح و روان و کارکرد کادر درمانی ایجاد می کند، مدیریت موفقیت آمیز در شیوع بیماری های واگیر نیازمند یکپارچه سازی عملکردهای بالینی و غیربالینی و برنامه ریزی مناسب و داشتن برنامه های آمادگی، اجرای شیوه های مناسب کنترل عفونت و مدیریت پایدار است.

به گفته این پژوهشگران یکی از بخش های زیان دیده در پی شیوع ویروس کرونا در دنیا، صنعت گردشگری است که تا سال ۲۰۲۱ نیز همراه کشورها خواهد بود و بسیاری از دولتمردان، کارشناسان گردشگری و کارکنان این حوزه را نگران کرده است.

بر اساس این پژوهش، صنعت گردشگری جهان، با یکی از سخت ترین ضربه های تاریخ خود، رو به رو شده است و قاره آسیا آسیب دیده ترین منطقه است. نقاط پیشرویی، مانند چین و ایتالیا، که حالا از کانون های درگیری کرونا در جهان، به  حساب می آیند و در عرضه و تقاضای این صنعت تعیین کننده هستند. اگرچه برای بررسی دقیق ضرر صنعت گردشگری، با شیوع کرونا، باید تا ریشه کن شدن آن صبر کرد، اما مشخص است که زیان این بیماری، فاصله زیادی با موارد مشابه دارد.

در ایران این صنعت با افت بی سابقه ای مواجه شده و با شیوع ویروس مهلک کرونا، بسیاری از فعالان این حوزه با مشکلات مختلفی مواجه شده اند، به حدی که اغلب دفاتر مسافرتی از کاهش میزان فروش بلیط ها و تعطیلی تورهای مسافرتی معترض هستند.

همچنین بررسی آسیب های وارده بر سلامت روان جامعه در پنج حوزه اصلی بررسی شده است که تعدادی از این اختلالات روانشناختی از جمله اضطراب، ترس، افسردگی، تغییرات هیجانی، بی خوابی و اختلال استرس پس از سانحه - PTSD با درصد شیوع بالا از این بیماران گزارش شده است.

این محققان نتیجه می گیرند که مهمترین راهکار کاهش انتشار ویروس، قطع زنجیره انتشار آن و کاهش سفرهاست و ابزارهای اقتصادی که مشوق‌های لازم برای کاهش تعاملات اجتماعی را فراهم کنند در این زمینه می‌توانند به سیاستگذاران کمک کنند.

این پژوهشگران طراحی مشوق‌ هایی که موجب کاهش سفر است، آموزش کسب و کارها در طراحی استراتژی، استفاده از تکنولوژی برای اجتناب از تماس با انسان نظیر سیستم‌های عامل، اپلیکیشن ها و ترویج استفاده از خرید آنلاین را پیشنهادهایی برای کاهش انتشار کرونا ویروس معرفی می کنند و افزایش حمایت ‌های مالی از کسب و کارهای آسیب پذیر، بازرسی و نظارت مستمر بر قیمت عرضه و کیفیت اجناس فروخته شده فروشگاه‌های آنلاین و نظارت بر زنجیره تأمین کالاهای تولیدی و واکنش سریع و انعطاف پذیری به تغییرات زنجیره عرضه را راهکارهای سیاستی طرف تقاضا می دانند.

همچنین کاهش عوارض گمرکی روی مواد اولیه زنجیره تأمین محصولات مورد نیاز در دوره بحران، طراحی بسته‌های حمایتی برای کسب و کارهایی که از کاهش تقاضای عمومی متضرر شده اند و  منع صادرات و تسهیل در واردات کالاهایی که به تولید تجهیزات پزشکی، بهداشتی و … کمک می‌کند را  به عنوان راهکارهای سیاستی طرف عرضه محصولات مرتبط با مقابله و درمان کرونا ویروس و تسریع در ارائه پشتیبانی لجستیک، اداری و همچنین ارائه مجوزهای گمرکی، شناسایی و توسعه ابزارهای نوین تأمین مالی برای دولت و کسب و کارها، توسعه خدمات تجارت الکترونیکی جهت تقویت تجارت خارجی و تأمین نقدینگی لازم برای سرمایه در گردش واحدهای تولیدی آسیب دیده را راهکارهایی برای کمک به بخش حقیقی اقتصاد (محیط کسب و کار) پیشنهاد می دهند.

یافته های این پژوهش در اولین همایش ملی تولید دانش سلامتی در مواجهه با کرونا و حکمرانی در جهان پسا کرونا در دانشگاه آزاد اسلامی نجف آباد ارائه شد.

منبع: ایسنا